Het duurzame droomhuis van Elisabet

Nadat ze in de VS, Frankrijk en op verschillende plekken in Noorwegen had gewoond, verhuisde Elisabet terug naar de fjorden en de bergen uit haar jeugd. Na meer dan tien verhuizingen in tien jaar wilde ze zich graag ergens permanent vestigen en een eigen huis bouwen. Dat zou niet zomaar een huis worden – het moest op een slimme en duurzame manier worden gebouwd. Elisabets grote interesse in duurzaamheid kwam bij dit project dus volledig tot haar recht. In haar carrière specialiseerde ze zich al eerder in de duurzaamheid van energieprojecten, en vandaag de dag werkt ze als Head of Sustainability bij Tibber.

Energie-efficiënt, met muren die verwarmen

Het gezin van vier woont inmiddels iets meer dan vier jaar in hun eco-huis in de Noorse Sunnfjord (samen met zo'n 30 schapen). Ze zijn helemaal tevreden met hun optrekje en we snappen waarom: het grijze, uit massief hout gebouwde huis gaat helemaal op in de mooie omgeving. Het enige wat ze bij nader inzien anders zouden doen, vertelt Elisabet, is een kleiner huis bouwen, wat het stroomverbruik van het huis nog verder had verminderd.

Het ontwerp, de locatie en de materiaalkeuze dragen er allemaal aan bij dat het huis op een natuurlijke manier wordt verwarmd. De zonnestralen die via een groot raam op het zuiden binnenkomen, raken direct een van de holle bakstenen muren in het huis. De lucht wordt binnen in de muur op een natuurlijke manier verwarmd en vervolgens via ventielen door het huis verdeeld. Op die manier heeft het huis minder stroom nodig. Zo simpel en tegelijkertijd zo slim!

De fjord doet zijn ding

Het volledige verwarmingssysteem in het duurzame huis is erop toegespitst om waar mogelijk te profiteren van lokale energiebronnen. Zo gebruiken Elisabet en Håvard zonne-energie om te verwarmen en zelf stroom op te wekken. Ook de locatie van het huis, direct aan een van de talrijke fjorden van Noorwegen, wordt benut. Een 5,6 kW-warmtepomp pompt diepliggend water uit de fjord op – dat het hele jaar door een constante temperatuur heeft – om de vloerverwarming in het volledige huis te regelen.

Een slimme warmteregelaar helpt bij het optimaliseren van de warmtepomp. Daarnaast heeft Elisabet een weerstation van Netatmo en een thermostaat van Ngenic verbonden met de Tibber-app. Een enorm energie-efficiënt systeem, zo vertelt Elisabet, waardoor ze geen andere vorm van verwarming meer nodig heeft. De open haard in de woonkamer zorgt voor sfeer op gezellige avonden en ook de ventilatie in huis volgt een natuurlijke cyclus. Het huis heeft twaalf dakramen met ingebouwde kleppen, die vijf keer per dag automatisch openen en sluiten. De ramen zijn ook gesynchroniseerd met het weerstation van Netatmo, dat waarschuwt wanneer de CO₂-waarde te hoog is.

Slimme materiaalkeuze

Tijdens het hele bouwproces lag de focus op het hergebruik van materialen en het minimaliseren van afval. Alle gebruikte bakstenen zijn overblijfselen uit een ander lokaal bouwproject. Ook de deuren heeft Elisabet tweedehands op de kop getikt. Een van de badkamermuren bestaat uit oude delen van een houten vloer en een aantal andere muren uit overgebleven multiplexpanelen. Tevreden vertelt Elisabet dat het gebruik van duurzame materialen niet alleen goed is voor het milieu, maar ook voor je eigen geweten (én voor je portemonnee).

Een huis dat ademt

Hout en organische materialen hebben een gunstig effect op je binnenklimaat: ze nemen vocht op, reguleren de temperatuur en houden de CO₂-waarde op een gelijkmatig niveau. Om die reden kozen Elisabet en Håvard ervoor om alle vloeren en muren in huis PVC-vrij te houden, omdat dat oppervlaktes juist kan verstikken. Alle muren in het huis bestaan uit hout en zijn met organische oliën of verf geschilderd. Zo hebben Elisabet en Håvard een huis gecreëerd dat daadwerkelijk ademt.

Geoptimaliseerd om zo min mogelijk stroom te verbruiken

Al in een vroeg stadium hebben Elisabet en Håvard besloten om het huis zo te bouwen dat het zo min mogelijk stroom zou verbruiken. Daar komen twee aspecten bij kijken:

1. Het verminderen van het stroomverbruik

2. Het lokaal produceren van eigen stroom

In Elisabets geval heeft dat geresulteerd in een dak dat gesierd wordt door 32 zonnepanelen met een oppervlakte van in totaal 40 vierkante meter. De Tibber-app geeft daarbij op elk moment een volledig overzicht van de stroom die de zonnepanelen produceren. Elisabet: "Omdat we via de app volledig en real-time inzicht hebben in ons stroomverbruik en onze productie, wordt het hele proces interessanter, spannender en leuker. Ik geloof dat zulke inzichten mensen daadwerkelijk motiveert om meer bewuste en duurzame keuzes te maken."

De zonnepanelen hebben een maximaal vermogen van 7,6 kW. In 2019 wekten ze in totaal 5.600 kWh stroom op. Daarvan verbruikten Elisabet en Håvard 1.600 kWh zelf en leverden ze 4.000 kWh terug aan het net (omdat de meeste zonne-energie wordt geproduceerd op het moment dat hun verbruik laag is en het gezin geen batterij-oplossing heeft).

Met aftrek van de geproduceerde zonne-energie ligt het jaarlijkse stroomverbruik van de familie op 11.400 kWh. Voor ons Nederlanders klinkt dat misschien veel (een gemiddeld Nederlands gezin van vier verbruikt zo'n 3.840 kWh per jaar), maar voor een groot huis van 275 m² in Noorwegen ligt het verbruik van Elisabets familie heel laag. Omdat er in de meeste Scandinavische landen voornamelijk elektrisch wordt verwarmd, ligt het gemiddelde verbruik daar rond de 16.000 kWh. Elisabet doet het dus zeker niet slecht. In het verbruik van de familie zit ook het dagelijks opladen van hun Nissan Leaf. Onlangs hebben ze daar een Easee-laadpunt voor geïnstalleerd, om hun elektrische auto slim te kunnen laden.

Simpel en eenvoudig

Elisabet en Håvard wilden bewuste keuzes maken over alle aspecten van hun huis: van de materialen en het energiesysteem tot de technologie in huis. Nadat ze een architect in de armen hadden genomen die ervaring had met huizen van massief hout, begon het bouwproces van in totaal vier jaar. Ook namen ze een adviseur in de armen die analyses maakte van de levenscyclus van materialen, op basis waarvan Elisabet en Håvard hun keuze voor het materiaal konden maken. Voor de technologie in huis kozen ze voor producten die het dagelijks leven makkelijker maken. De intuïtieve apparaten die in het huis te vinden zijn, zijn volgens Elisabet heel makkelijk te bedienen, zorgen voor plezier in huis en helpen ook nog eens om het stroomverbruik te verminderen.

De smart home van het gezin:

• Netatmo-weerstation 

• Ngenic-integratie voor een warmtepomp van Bosch 

• Easee-laadpunt voor het opladen van de elektrische auto 

• Velux Active (motor voor het openen van de dakramen), geïntegreerd met Netatmo 

• Eltako (draadloos verlichtingssysteem) en POPP (draadloos brandalarm), gestuurd via FHEM-software van Raspberry PI met Z-Wave en EnOcean-verbonden modules 

• Sonos-geluidssysteem, geïntegreerd met Google-spraakbediening

• Panasonic-zonnepanelen met SMA-omvormer 

• ID lock (elektronisch deurslot)

Elisabet en Håvard kijken met optimisme naar de toekomst en geloven dat het allerbelangrijkste bij moderne huizenbouw is om klein, eenvoudig en duurzaam te denken. Bij duurzaam bouwen speelt alles een rol: van de bouwwijze tot het verwarmingssysteem. Wij als verbruikers hebben daarbij de verantwoordelijkheid om geïnformeerd te zijn, transparantie te eisen en de best mogelijke keuze te maken. Duurzaamheid ligt in de kleine, maar bewuste beslissingen, zegt Elisabet. De keuze voor hout in plaats van cement, organische oliën in plaats van verf of tweedehands meubels in plaats van nieuwe – het zijn maar een paar van de vele voorbeelden. Ten slotte wil het gezin nog afrekenen met twee wijdverspreide misvattingen als het om de bouw van eco-huizen gaat: het hoeft niet duur en gecompliceerd te zijn. Ten opzichte van vergelijkbare huizen in de omgeving heeft het huis van Elisabet geen hogere prijs per vierkante meter.

Ook als individu kun je een groot verschil maken. Je gedrag en gewoontes veranderen is veel makkelijker dan de meeste mensen denken, daar is Elisabet van overtuigd. Wij zijn het helemaal met haar eens.

Net als Elisabet efficiënter omgaan met je stroomverbruik? Tibber helpt je om je stroomverbruik te verminderen, met groene stroom voor de beursprijs per uur en een intelligente app die het stroomverbruik van je slimme apparaten stuurt.